گزارش علی جون؛
با چند میلیون درآمد به زیر خط فقر می رویم
استفاده از واژه خط فقر برای تعیین وضعیت معیشتی خانواده ها سبب شده تا کارشناسان مسائل اقتصادی و اجتماعی، دیدگاه های متفاوتی برای تعیین خط فقر داشته باشند.
به گزارش علی جون به نقل از مهر، اظهار نظر معاون وزیر رفاه در یک برنامه تلویزیونی در ایام اخیر، با واکنش هایی همراه شد، بطوریکه اعداد و ارقام اعلام شده توسط این مقام مسئول در وزارت رفاه، مورد شک و تردید قرار گرفت.
حال، سوال این است که اساساً، سطح زندگی مردم با چه میزان درآمد تحت تأثیر قرار می گیرد و موجب می شود خانواده ها به زیر خط فقر بروند. آیا، می توان خط فقر را خط کشی کرد و اگر قرار بر خط کشی باشد، این عدد برای همه مناطق شهری و روستایی کشور یکسان است و یا این که در شهرهای بزرگ و صنعتی مثل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، کرج، شیراز و…، خط فقر با شهرهای کوچک، متفاوت می باشد. همچنین، خط فقر برای روستاییان چقدر است و این که چرا خط فقر در همه مناطق کشور یکسان نیست.
کارشناسان مسائل اقتصادی براین باورند که هزینه های زندگی در کلانشهرها خصوصاً تهران، بمراتب سنگین تر از شهرهای کوچک و روستاهای کشور است و همین مسئله می تواند در تعیین خط فقر در شهرها و روستاهای کشور، اثرگذار باشد.
این در حالی است که اخیراً از طرف معاون وزیر رفاه، عددی بعنوان خط فقر اعلام شده است که حداقل درآمد یک خانواده ۴ نفره را به جهت اینکه به زیر خط فقر نرود، حدود ۴.۵ میلیون تومان اعلام نموده است و در همین حال، رقمی بین ۴.۵ تا ۵ میلیون تومان را برای خانواده ۴ نفره در تهران اعلام نموده است.
اعلام این ارقام برای یک خانواده ۴ نفره که بتواند یک ماه هزینه های زندگی را تامین کند، با ابهاماتی همراه شده است. زیرا، شرایط اقتصادی کشور و گرانی کالاها و مایحتاج مردم، نمی تواند با این ارقام برای یک خانواده ۴ نفره همخوانی داشته باشد.
هزینه های زندگی در کلانشهرها خصوصاً تهران، بمراتب سنگین تر از شهرهای کوچک و روستاهای کشور است برمبنای آنچه که از آن بعنوان مایحتاج روزانه خانواده ها نام برده می شود و شامل؛ غذا، بهداشت، حمل و نقل، آموزش و…، است، حداقل هزینه ای که می توان برای یک خانواده ۴ نفره در کلانشهر تهران متصور بود، حدود ۱۰ میلیون تومان است و همین هزینه ها در سایر شهرهای کوچک و روستاها نیز به حدود ۷ میلیون تومان می رسد.
گفته می شود، ارقامی که این مقام مسئول در وزارت رفاه اخیراً برای تعیین خط فقر اعلام نموده است، مربوط به اسفند ۱۳۹۸ است.
اشتباه معاون وزیر رفاه چه بود
فرامرز توفیقی رییس کمیته دستمزد کانون عالی شورای اسلامی کار در تحلیل و ریشه یابی اشتباه عجیب معاون رفاه وزارت تعاون و ادعای خط فقر ۴ الی ۵ میلیون تومانی برای خانوارهای ۴ نفره ساکن تهران و سایر شهرهای کشور، اظهار داشت: طی ۴۱ سال گذشته، در برنامه های ۵ ساله توسعه به صراحت تاکید شده که وزارت رفاه مکلف و موظف به اعلام خط فقر است که البته تا امروز، هیچ دولتی خط فقر را بصورت رسمی اعلام نکرده اما نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد و سازمان بهزیستی بصورت غیر رسمی، وضعیت بازار را بصورت ماهانه رصد می کنند چون نتایج بررسی ها در نحوه توانمندسازی مددجویان تحت پوشش این نهادهای حمایتی مؤثر است.
جالب این است که حتی این نهادهای حمایتی هم به خط فقر ۱۰ میلیون تومانی رسیده اند چنان که تابستان ۱۴۰۰، رییس کمیته امداد درباره افزایش خط فقر به رقم ۱۰ میلیون تومان، اشاره نمود.
تابستان ۱۴۰۰، رییس کمیته امداد درباره افزایش خط فقر به رقم ۱۰ میلیون تومان، اشاره نمود وی ادامه داد: معاون وزیر رفاه که مدعی خط فقر ۴ الی ۵ میلیون تومانی شده، حتی اگر همان استاندارد جهانی خط فقر و معادل ۱.۲۵ دلار به ازای یک روز برای یک نفر را هم در نظر می گرفت و هزینه درمان، آموزش و سرپناه را هم به این رقم اضافه می کرد، باز هم رقم خط فقر برای خانوار ۴ نفره ساکن در تهران و سایر شهرهای کشور، بسیار بالاتر از ۴ الی ۵ میلیون تومان می شد.
طبق نتایج پایش فقر سال ۱۳۹۹، اعلام گردید که در فاصله سالهای ۹۵ الی ۹۸، تعداد فقرای کشور با افزایش ۲ برابری، از ۱۵ به ۳۰ درصد و تعداد شاغلان فقیر، با افزایش ۵ برابری، از ۳ به ۱۵ درصد رسید. معاون وزیر رفاه، حتی اگر به گزارش پایش فقر انتشار یافته توسط وزارتخانه ای که در آن مشغول به کار است، استناد می کرد هم، به این ارقام عجیب از خط فقر و ادعای خط فقر ۴ الی ۵ میلیون تومانی در کشور نمی رسید.
اشتباه معاون وزیر رفاه این بود که اعداد اعلامی در این گزارش که مربوط به اول فروردین ۱۳۹۹ بوده را به کل ماه های سال ۱۴۰۰ هم تعمیم داده است. گزارش پایش فقر، خط فقر در سال ۱۳۹۸ را احصا کرده بود و طبق این گزارش، سبد معاش خانواده در اول فروردین ۹۹ هم ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود در صورتیکه به دنبال تورم ۳۴ درصدی در ۱۱ ماه سال ۱۳۹۹، سبد معاش در بهمن سال ۱۳۹۹ به حدود ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش پیدا کرد. همان زمان، معاون مشارکت های مردمی کمیته امداد اعلام نمود که خط فقر غذایی به ازای هر نفر ۶۷۰ هزار تومان است. اگر همین رقم را در خانوار با بعد ۳.۳ نفری ضرب می کردیم، ۲ میلیون و ۲۱۱ هزار تومان، فقط خط فقر غذایی یک خانوار ۳.۳ نفری بود و در آخر سال ۱۳۹۹، در خوش بینانه ترین شرایط، رقم خط فقر برای خانوار با بعد ۳.۳ نفر، به حدود ۷ میلیون تومان رسید.
در تعدادی از استانها مانند البرز، قم و تهران جمعیت زیر خط فقر شدید کمتر از یک درصد است
بر اساس گزارش دفتر اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون، طی سالهای ۸۰ تا ۹۹ متوسط هزینه خانوارها درحال افزایش بوده است. بطوریکه بالاترین نرخ رشد هزینه های کل در سالهای ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ با ۳۱.۵ درصد و سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۲ با نرخ ۲۹.۵ درصد به ثبت رسیده است.
درصد جمعیت زیرخط فقر شدید در استانهای البرز، قم، تهران، اصفهان، قزوین، مازندران، کردستان و یزد کمتر از یک درصد است. در استان سیستان و بلوچستان این رقم به ۴۲.۸ درصد و در استان کرمان به ۱۴ درصد رسیده است.
استان های البرز، قم و اصفهان کمترین نرخ شاخص سرشمار فقر و استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان بالاترین نسبت های شاخص سرشمار فقر مطلق را داشته اند. در سال ۹۶ شکاف فقر مطلق یعنی فاصله فقرا از خط فقر به شدت بالا رفته است.
این نرخ از ۶۱ درصد در سال ۸۰ به ۲۹ درصد در سال ۸۹ می رسد. همین طور از سال ۸۹ تا ۹۱ افزایش می یابد. مجدد از سال ۹۱ تا سال ۹۶ سیر نزولی دارد و از سال ۹۶ به بعد در این شاخص هم با وضعیت مطلوبی مواجه نیستیم و نرخ خانوار گرفتار فقر چند بعدی تا ۳۷ درصد افزایش می یابد.
شکاف میان دستمزد و هزینه های زندگی
علی دهقان کیا رییس کانون بازنشستگان شهر تهران، در گفتگو با خبرنگار مهر، در واکنش به اظهار نظر معاون رفاهی وزارت تعاون در یک برنامه تلویزیونی در خصوص این که خط فقر ۴ تا ۵ میلیون است، گفت: هیچ مستنداتی برای این آمار ارائه نشد.
سال گذشته در شورای عالی کار خط فقر و تامین هزینه های سبد زندگی حدود ۷ میلیون تومان تعیین شد وی با اعلان اینکه خط فقر از طرف وی کاملاً سلیقه ای عنوان شد، اظهار داشت: سال قبل در شورای عالی کار خط فقر و تامین هزینه های سبد زندگی حدود ۷ میلیون تومان تعیین شد که باتوجه به گرانی تعدادی از کالاها امسال به طور قطع حداقل دو میلیون تومان به رقم اعلام شده برای سال ۱۴۰۰ اضافه می شود.
دهقان کیا با تاکید بر این که در شورای عالی کار هر سه گروه کارفرما، کارگر و دولت حضور دارند که بعد از بررسی های لازم به رقم خط فقر رسیدند، اضافه کرد: بنا بر این می توان آنرا مبنایی برای تامین سبد هزینه های خانوار یک خانواده ۳.۳ نفره در نظر گرفت.
وی اظهار داشت: هم اکنون حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی با اجرای قانون همسان سازی، به ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده در صورتیکه این حقوق تا رسیدن به ۷ میلیون تومان باز هم فاصله دارد. بنا بر این می توان گفت شکافی که میان حقوق و سبد هزینه های خانوار وجود دارد موجب بروز مشکلاتی برای بازنشستگان در وضعیت امروز می شود. بنا بر این از دولت انتظار داریم برای سال ۱۴۰۱ حداقل این شکاف را بیشتر نکند و برنامه های رفاهی ویژه ای برای بازنشستگان در نظر بگیرد.
رئیس کانون بازنشستگان شهر تهران افزود: امسال تا اختتام مرداد ۱۴۰۰، برمبنای آمارهای موجود یک میلیون و ۷۲ هزار تومان در مواد غذایی افزایش قیمت داشتیم و اگر بخواهیم سایر هزینه ها همچون پوشاک، مسکن، حمل و نقل و…، را نیز اضافه نماییم به ۲ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان می رسیم که در مقایسه با نیمه اول سال ۹۹ با تورم زیادتری مواجه بودیم.
در سال جاری تا اختتام مرداد ۱۴۰۰، برمبنای آمارهای موجود یک میلیون و ۷۲ هزار تومان در مواد غذایی افزایش قیمت داشتیم دهقان کیا اشاره کرد: در صورتیکه افزایش نرخ تورم وجود دارد چطور در بودجه ۱۴۰۱ به حداقل حقوق ها ۲۹ درصد و متوسط بگیرها ۱۰ درصد اضافه شده در صورتیکه اگر قرار بود تورم ۴۱ درصدی که مرکز آمار ارائه کرده، حداقل ۴۰ درصد به حقوق ها اضافه می شد. البته این هنوز در لایحه بودجه است و به تصویب نرسیده و ممکنست خروجی آن کمی متفاوت باشد.
وی اظهار داشت: از دولت انتظار داریم مابه التفاوت سبد هزینه خانوار در اسفند ۹۹ تا اختتام اسفند ۱۴۰۰ را محاسبه و آنرا به بازنشستگان پرداخت کند، چونکه در غیر این صورت مستمری ها پاسخگوی حداقل نیاز بازنشستگان نخواهد بود و مشکلاتشان هر روز بیشتر می شود.
هرچند که مشکلات زندگی و تامین هزینه های زندگی خانواده ها در کلان شهرهایی مانند تهران نشاندهنده این است که آمار اعلام شده خط فقر از طرف معاون رفاهی وزیر رفاه بیشتر از ۵ میلیون تومان است اما نباید به این ارقام بسنده کرد و مسئولان ذیربط در جهت کاهش تورم و هزینه های زندگی و مشکلات اقشار کم درآمد و همین طور افزایش درآمد خانوارهای نیازمند اقدام نمایند.
البته دولت سیزدهم برنامه ها و طرح های زیادی برای کاهش فقر و کمک به نیازمندان در دستور کار دارد و همین طور در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیز بودجه مربوط به امور رفاهی و دستگاه های حمایتی و فقر زدایی از رشد خوبی نسبت به سال قبل برخوردار بوده است که امیدواریم این برنامه ها تأثیر زیادی در کاهش جمعیت زیر خط فقر در کشور داشته باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب