موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی اعلام كرد؛
چهار مكانیسم اثرگذار كووید 19 بر رفاه مردم
علی جون: موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، در گزارشی به عوامل اثرگذار كووید 19 بر رفاه مردم پرداخت.
به گزارش علی جون به نقل از مهر، موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در تداوم انتشار گزارش های سیاستی درباب بحران کرونا، شانزدهمین گزارش خودرا با عنوان «فقر و بیماری کووید ۱۹» تدوین و منتشر نمود.
گزارش شانزدهم با عنوان «فقر و بیماری کووید ۱۹» با تدوین چارچوبی برای ترسیم مکانیسم های بالقوه اثرگذاری شوک های ناشی از کرونا ویروس بر درآمد خانوار، علاوه بر آنکه می تواند به پشتیبانی سیاستگذاران در طراحی تور ایمنی با ضریب خطای کمتری بپردازد، اقدامات سیاستی دولت ها برای کاهش تأثیرات منفی بر گروه های فقیر و لطمه پذیر خصوصاً کارگران را مورد بررسی قرار می دهد.
این گزارش در شش فصل تنظیم شده، که اهم موضوعات مورد بررسی در این فصول به شرح ذیل است. در فصل اول به توضیحی مختصر درباب برآورد تأثیر کرونا بر فقر می پردازد، در فصل دوم مکانیسم های اثرگذاری کوتاه مدت کویید ۱۹ بر روی افراد و خانوار مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم، خاصیت هایی جمعیتی و اجتماعی-اقتصادی که بر چگونگی این مکانیسم ها اثرگذار می باشد به بحث گذاشته می شود. نحوه تأثیر این سازوکارهای اثرگذاری بطور ویژه بر فقرا در فصل چهارم و بر وضعیت اقتصادی اجتماعی کشورها در فصل پنجم مورد بررسی قرار می گیرد. و نهایتاً در فصل ششم به گزینه های سیاستی برای جبران تأثیرات ناگهانی و بسترسازی برای بهبود به موازات سازوکارهای اثرگذاری کرونا پرداخته می شود.
در بخش هایی از این گزارش آمده است: با استناد به برآورد تأثیر کووید ۱۹ بر فقر جهانی توسط دانشگاه سازمان ملل متحد و مؤسسه‌ی آکسفام می توان اذعان نمود، وضعیت فقر در هر سه سطح خط فقر (۱.۹ دلار، ۳.۲ دلار و ۵.۵ دلار در روز) تشدید خواهد شد، به شکلی که در خوشبینانه ترین سناریو بین۸۰ تا ۱۲۴ میلیون و در بدترین سناریو بین۴۲۰ تا ۵۲۰ میلیون نفر به جمعیت فقرا اضافه خواهد شد. از جانب دیگر، بانک جهانی پیش بینی کرده است که در سال ۲۰۲۰، این ویروس ۴۹ میلیون نفر را به فقر شدید سوق خواهد داد.
در این میان نکته حائز اهمیت، چهار مکانیسم اثرگذاری است که شوک های ناشی از کووید ۱۹ با تحت تأثیر قرار دادن کارهای اقتصادی بر وضعیت رفاه و بهزیستی خانواده و فرد می گذارد. این سازوکارها، می توانند تأثیرات بسیار مخربی بر تحرک اقتصادی افراد داشته باشد و منجر به گرفتاری آنها در دام فقر شود. این چهار مکانیسم اصلی اثرگذاری شیوع کوئید بر وضعیت فقر و رفاه(مادی و غیرمادی) خانوار عبارتند از تأثیر بر درآمد ناشی از کار، درآمد ناشی از محل های غیرکاری، مصرف و اختلال در خدمات.
دراین گزارش درباب تأثیر بر درآمد ناشی از کار آمده، این تأثیرات می تواند به سبب بیماری یا نیاز به مراقبت از اعضای بیمار خانوار صورت گیرد یا در چارچوب یک یا چند نوع از اشکال زیر بروز کند: کاهش کمیت کار، میزان ساعت یا میزان اشتغال/کاهش دستمزد، به سبب مرخصی یا کاهش دستمزد توسط برخی کارفرمایان برای جلوگیری از اخراج از کار/ کاهش درآمد افراد شاغل به سبب کاهش فعالیت اقتصادی (فروش و تولید) در بنگاه های خرد و کوچک. برآوردهای ارائه شده‌ی در گزارش سازمان بین المللی کار و طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران مؤید این مهم می باشد. این نتایج در فصل بهار از کاهش ۳.۷ درصدی نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور و کاهش ۲.۹ درصدی نسبت اشتغال در مقایسه با فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۳۹۸) حکایت دارد.
به عبارت دیگر در فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود ۲ میلیون نفر از بازار کار خارج شده اند که بیش از ۱ میلیون و ۲۰ هزار نفر آنرا زنان و ۹۷۰ هزار نفر آنرا مردان می سازند. همچنین، حجم ساعت کار انجام شده در طول یک هفته توسط جمعیت شاغل نسبت به فصل مشابه سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۹۵ میلیون نفر/ساعت کاهش یافته است و از ۱ میلیارد و ۱۲۱ میلیون نفر/ساعت به ۹۲۶ میلیون نفر/ساعت در دوره مورد بررسی رسیده است، که این مهم حاکی از کاهش محسوس و بی سابقه ساعت کار انجام شده توسط جمعیت شاغل در فصل بهار ۱۳۹۹ است. در این میان برمبنای اطلاعات سامانه بیمه‌ی بیکاری از اسفندماه ۱۳۹۸ تا ۱۴مردادماه ۱۳۹۹، تعداد ۸۷۱ هزار و ۴۸۷ نفر برای دریافت بیمه بیکاری در سامانه ثبت نام کرده اند.
همچنین درباب سازوکار تأثیر بر درآمد غیرشغلی نیز آمده: کرونا بوسیله کاهش حواله های بین المللی و داخلی به سبب اثرات اقتصادی این بحران در مکان هایی که مهاجران در آن اشتغال دارند و کاهش در نقل و انتقالات خصوصی به سبب فشار اقتصادی، می تواند از انتقال پول بین خانوارها و یا حمایت های مالی/خیرخواهانه بکاهد. برمبنای پیش بینی های بانک جهانی، شیوع ویروس کرونا ویروس منجر به کاهش ۱۹.۷ درصدی ارسال حواله های بین المللی به کشورهای کم درآمد و متوسط خواهد شد. همین طور مکانیسم تأثیر مستقیم بر مصرف ازطریق دو کانال، تغییر در قیمت ها و کمبود کالاهای اساسی مصرفی و ملزومات آن، کاهش تقاضای سایر نیازها در میان خانوارهای کم برخوردار به سبب افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی و پرداخت از جیب/پس انداز برای افرادی که بطور مستقیم در معرض بیماری همه گیر قرار گرفته اند، اتفاق می افتد. در این میان بایستی اشاره نمود برمبنای درصد تغییرات شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی در سه ماهه‌ی اول سال ۱۳۹۹، می توان برآورد کرد در فصل بهار سال ۱۳۹۹ کاهش رفاه برای خانوارهای در گروه پایین درآمدی حدود ۱۳ میلیون تومان، برای یک خانوار در گروه متوسط درآمدی ۱۷ میلیون تومان و برای یک خانوار در گروه بالای درآمدی حدود ۲۵ میلیون تومان بوده است.
چهارمین سازوکار، اختلال در خدمات محسوب می شود که از سه طریق تعلیق کلاس ها و برنامه های تغذیه در مدارس، اشباع بالقوه سیستم بهداشت و درمان که منجر به مراقبت ناکافی از بیماری های غیر واگیر می شود و اختلال در تحرک و خدمات حمل و نقل عمومی و خصوصی، به سبب قرنطینه ها و سایر محدودیت ها اعمال می گردد. برمبنای آخرین آمار اعلام شده در یونسکو، تعداد ۱، ۰۵۸، ۸۹۷، ۷۷۹ دانش آموز در جهان معادل ۶۰.۵ درصد از کل ثبت نام شدگان به سبب تعطیلی موقت مؤسسات آموزشی و مدارس، که بمنظور کاهش سرعت انتشار ویروس انجام شده است، تحت تأثیر شرایط موجود قرار گرفته اند.
نکته حائز اهمیت آن است که این اثرگذاری ها به فراخور خاصیت های جمعیتی و اجتماعی- اقتصادی گروه ها متفاوت عمل خواهدنمود. پس خاصیت هایی چون سن، جنسیت، وضعیت اجتماعی اقتصادی، ترکیب اعضای خانوار و نوع فعالیت اقتصادی می تواند بواسطه ی افزایش یا کاهش توانایی این گروه ها در مقابله با ویروس روش و نحوه اثرگذاری را متغیر کند.
ارتباط کرونا و عامل سن
کودکان و نوجوانان با تعطیلی مدارس و بزرگسالان با از دست دادن اشتغال تحت تاثیر کرونا لطمه خواهند دید و افراد مسن نیز در معرض خطر بیشتری به لحاظ سلامتی در مواجهه با ویروس کرونا قرار دارند. در این میان اما جوانان به میزان بیشتر و سریعتر تحت تأثیر تبعات اجتماعی اقتصادی کووید ۱۹ و محدودیت های ناشی از آن قرار می گیرند. بطوریکه برمبنای داده های بین المللی از وضعیت اشتغال جوانان (۱۵ تا ۲۴ سال) دارا بودن برخی خاصیت ها، لطمه پذیری آنان را خصوصاً در مقابل شوک درآمدی بیشتر می کند. این خاصیت ها عبارت اند از: تمرکز فعالیتی بیشتر این جمعیت(جوانان ۱۵ تا۲۴ سال) در مشاغل غیر رسمی (۷۷ درصد از جمعیت شاغل در بخش غیررسمی، معادل ۳۲۸ میلیون کارگر جوان در جهان)، شغل آزاد (۳۹.۸ درصد از جوانان)، و کار در بخش های در معرض لطمه بیشتر ( اشتغال ۱۷۸ میلیون کارگر جوان در جهان در ۴ بخش تجارت عمده فروشی و خرده فروشی؛ تعمیر وسایل نقلیه موتوری و موتور سیکلت، کارخانجات، کارهای تجاری و اداری حوزه املاک و مستغلات و خدمات اقامتی و غذایی)، تمایل بیشتر برای مهاجرت (۷۰ درصد از جریان مهاجران بین المللی)، و برخورداری کمتر از سنوات، دارایی و پس انداز.
ارتباط جنسیت و کرونا
در این گزارش درباب رابطه جنسیت و کرونا نیز آمده است: زنان در مقابل تبعات این ویروس لطمه پذیری خاصی را تجربه می کنند، چونکه زنان بواسطه تقسیم کار نقش های جنسیتی و خانگی، و مواجه شدن با تضادهای نقشی و منزلتی گونه‌ی ویژه ای از مسائل و لطمه ها را تجربه می کنند. برمبنای داده های هزینه و درآمد نیروی کار، بررسی روند تغییرات جمعیت غیرفعال (جمعیت در سن کار و خارج از بازار کار) در بهار ۱۳۹۹ در مقایسه با فصل مشابه سال پیش از افزایش ۲ میلیون و ۷۶۰ هزار نفری به جمعیت غیر فعال حکایت دارد. از این مقدار، بیش از ۱ میلیون و ۴۶۰ هزار نفر را جمعیت زنان (۵۳ درصد) تشکیل می دهد که نسبت به فصل مشابه سال قبل به جمعیت غیرفعال اضافه شده است. این مهم گواهی است بر آنکه بخش قابل توجهی از میزان افزایش در جمعیت غیرفعال در زنان (۱، ۴۶۴، ۴۲۹ نفر) مربوط به افزایش جمعیت زنان خانه دار با رقم یک میلیون و ۷۲ هزار نفر بوده است. در این میان درصد کمتر برگشت به کار در بین زنان ضربه جبران ناپذیری خواهد زد. این میزان ریزش نیروی کار زنان شاغل اگر با احتمال کمتر بازگشت مجدد به بازارکار همراه شود، ضربه جبران ناپذیری بر فرصت های شغلی آنان خواهد زد.
در این گزارش تاکید شده نخستین و بیشترین تأثیرات این بحران بجای آنکه در بخش کشاورزی، کارخانجات بزرگ، خدمات حرفه ای، فناوری اطلاعات، ارتباطات و خدمات مالی رخ دهد، در بخش خدمات، در صنایعی مانند حمل و نقل، خرده فروشی، حوزه سرگرمی و گردشگری رخ می دهد و از علل لطمه پذیری بیشتر بخش خدمات این است که اغلب به حضور مشتری در محل ارائه خدمات نیاز دارد. اطلاعات مندرج در سامانه‌ی بیمه بیکاری نیز از تحمیل خسارت جدی ناشی از کرونا بر بخش خدمات حکایت دارد. از بین ۸۷۱، ۴۸۹ نفر ثبت نام شده طی دوران اسفندماه ۱۳۹۸ تا ۱۴ مرداماه ۱۳۹۹، ۶۱.۳ درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت بوده اند، حال آنکه ۳۳.۲ درصد در بخش صنعت و ۱.۹ درصد در بخش کشاورزی شاغل بوده اند. گرچه تجربه چندماه سایر کشورها نشان میدهد که بخش صنعت نیز درنتیجه کاهش تقاضا و افت فروش در بخش خدمات لطمه خواهد دید.
بنابراین باتوجه به نکات فوق، کشورهای مختلف نیز با توجه ساختار اقتصادی و دارا بودن مختصات اجتماعی اقتصادی منحصربه فرد بوسیله الگوهای خاص تاثیرگذاری لطمه پذیر می گردند. تأثیرات رفاهی در میان کشورها و در داخل کشورها به مرور زمان متفاوت خواهد بود. در نتیجه بسته های واکنش سیاستی باید متناسب با شرایط کشور طراحی شوند، به شکلی که موجب انعطاف پذیری و سازگاری شود. بمنظور تدوین مداخلات سیاستی با هدف به حداقل رساندن اثرات بالقوه مخرب شیوع ویروس کرونا بر رفاه و بهزیستی گروه های لطمه پذیر و جبران تأثیرات اجتماعی-اقتصادی کرونا ویروس بر این گروه، در این گزارش واکنش های سیاستی مالی و پولی مبتنی بر شرایط و نیازهای ویژه فقرا و لطمه پذیر نیز مورد بحث قرار گرفته است تا با اجرای آنها نتایج بلندمدتی که منجر به فقر و نابرابری عمیق تر می شود، محدود گردد.
منبع: علی جون
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب