رضاخان همه نقشه ها را در این عمارت ریخت!
علی جون: در پاییز ۱۳۵۰ پا به دهکده آق بابا در ۲۴ کیلومتری جاده قزوین ـ رشت گذاشت؛ روستایی سرسبز که در آن عمارتی خشتی با نام «عمارت سردر» قرار داشت.
در پاییز ۱۳۵۰ پا به دهکده آق بابا در ۲۴ کیلومتری جاده قزوین ـ رشت گذاشت؛ روستایی سرسبز که در آن عمارتی خشتی با نام «عمارت سردر» قرار داشت. بنایی که بیشتر از نیم قرن پیش، در زمان اقامت رضاخان و نیروهایش، محل طرح و تدارک کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ شد. وزارت فرهنگ و هنر در آن روزگار اجرای تعمیرات اساسی این ساختمان را برعهده گرفته بود تا آنرا به «موزه کودتا» بدل کند. جودت از مراحل پایانی مرمت گزارش می دهد؛ از توضیحات مهندس معمار درباره ی ساختار دوطبقه و جزئیات مقام سازی تا برنامه ریزی برای گردآوری سلاح ها، لباس ها، اسناد و تصاویر در رابطه با واقعه. وی همینطور پای حرف یکی از اهالی سالخورده روستا می نشیند که خاطرات خودرا از روز های حضور رضاشاه بازگو می کند. گزارش او را نقل از «سپید و سیاه» به تاریخ ۵ آبان ۱۳۵۰ می خوانید:
بنا ها و ساختمان هایی که نشانی از گذشته دارند و سهمی از تاریخ، در تمام سرزمین ها عزیز و گرامی اند و ملت ها همیشه در حفظ و حراست این مکانها سخت کوشا بوده اند. در سرزمین ما هم باید چنین باشد. در ۲۴ کیلومتری جاده قزوین – رشت دهکده سرسبزی قرار دارد به نام «آق بابا» و در این دهکده بنایی وجود دارد که یکی از مهم ترین تصمیمات تاریخی سیاسی معاصر کشور ما در این بنا گرفته شد و از همین جا به مرحله عمل درآمد. تصمیمی که سرنوشت سیاسی کشور ما را در مجموع دگرگون ساخت.
این تصمیم برای کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ بود که آنرا رضاشاه... طی چهار ماه اقامت خود در «آق بابا» با کمک یارانش طرح ریزی و عملی نمود و امروز پس از گذشت سالهای خیلی وزارت فرهنگ و هنر بانی خیر گردیده و دست به نوسازی و تعمیر اساسی عمارت آق بابا زده است. تا پس از از پایان تعمیرات تبدیل به موزه کودتا گردد.
امروز که ما به دیدار ساختمان آمده ایم تعمیرات حدودا رو به پایان است و مهندس معمار ساختمان در شروع توضیح می دهد که این ساختمان از خشت خام بوده و تنها در بعضی قسمت های زیرین آن آجر به کار رفته و ساختمان از دو طبقه تشکیل یافته، طبقه اول دارای اتاق های آجری و پایه های خشتی است و طبقه دوم تیرپوش و سقف آن کاهگلی می باشد و پس از اینکه قرار شد این مکان تبدیل به موزه گردد، باتوجه به احتیاجات موزه طبقه اول به امور اداری اختصاص یافت و طبقه دوم که از یک سالن و دو اتاق تشکیل یافته به محل موزه که البته در تعمیرات اساسی ساختمان پیش بینی های لازم جهت مقاومت در مقابل عوامل جوی ازجمله باد های شدید این منطقه انجام گرفت و در های بنا جهت ممانعت از ورود گرد و خاک تعمیرات اساسی شد. ناگفته نماند که این ساختمان در دهکده آق بابا به نام عمارت سردر مشهور است.
از مهندس معمار درباره ی اشیای داخل موزه می پرسم می گوید:
- اشیای موزه به سه قسمت تقسیم می شوند: یک سری وسایل و آلات و ادوات جنگی در ارتباط با نیروی قزاق زیر فرمان اعلیحضرت رضاشاه کبیر در کودتای سوم اسفند و همه اشیا و آثار در ارتباط با این قسمت با کمک ارتش تهیه می گردد. قسمت دوم، قسمت لباس نظامیان در آن زمان و نشان ها و درجه های در ارتباط با زمان کودتا است و قسمت سوم موزه که خیلی مهم و با ارزش است در ارتباط با اسناد و مدارک اعلامیه ها و شب نامه ها و روزنامه هایی است که در آن روز ها منتشر می شدند و همین طور کتاب هایی است که در مورد کودتا نوشته شده و تصاویر در ارتباط با کودتا و کسانیکه در کودتا موثر بوده اند، که می تواند محل مناسبی باشد برای کسانیکه می خواهند در مورد کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ به مطالعه بپردازند.
- این اشیا چه طور جمع آوری شده است؟ - اشیا تا حدودی مشخص و تهیه شده و در ضمن از مردم هم خواسته شده تا اشیایی را که نزد خود دارند و در ارتباط با کودتا می شود از قبیل کتاب و اعلامیه و... بیاورند تا از جانب موزه خریداری شود.
این پیشنهاد از جانب مردم استقبال شده و اشیای جدیدی به موزه اضافه گردیده است.
- شما تعمیرات را از چه زمانی شروع کردید و در چه تاریخی تعمیرات پایان یافته و موزه افتتاح خواهد گردید؟
- تعمیرات از ابتدای ماه خرداد آغاز شد و در آذرماه به انتها خواهد رسید و قرار بر اینست که در روز سوم اسفند امسال افتتاح گردد.
به داخل عمارت می رویم. تا حدود زیادی تازه بودن در ها و آجر های کف اتاق ها چشم گیر است و با این وجود تلاشی صورت گرفته که در بعضی قسمت ها از حالت نو بودن آجر ها کاسته گردد و موفق هم شده اند که امیدواریم به همین نسبت از نو بودن در ها نیز بکاهند.
در آخر دیدار از عمارت سردر آق بابا با پیرمردی آشنا می شویم که می گویند از بازماندگان مردم آن روز آق بابا است. خودرا یدالله موسی خانی معرفی می کند و می گوید:
- در روز های اقامت رضاشا کبیر در آق بابا من در حدود ۲۲ سال داشتم و پدرم در آن روزگار کاروانسرا داشت و ما تمام غذای اعلیحضرت رضاشاه کبیر و یارانش و همین طور علوفه برای اسب های شان را تامین می کردیم و هر ۱۵ روز به ۱۵ روز حساب ما پرداخت می شد.
پیرمرد بیش از این را به خاطر نمی آورد و من از او درباره ی جمعیت دهکده می پرسم، می گوید:
- آق بابا در حدود ۱۵۰۰ نفر جمعیت دارد که تمام اهالی آن به کار کشاورزی مشغول هستند.
پیرمرد از من می خواهد که بنویسم این دهکده نیاز به یک دبیرستان دارد، برای اینکه بچه ها پس از پایان تنها دبستان دهکده ناچارند برای ادامه تحصیل به قزوین بروند و این هم زیاد عملی نیست.
دهکده آق بابا و عمارت سردر آنرا تا پایان کار موزه ترک می کنم.
و، اما در مورد چگونگی کودتا در کتاب «ماموریت برای وطنم» [نوشته محمدرضا پهلوی] چنین آمده است:
«در سال ۱۲۹۸ افسران روسی هنوز فرماندهی بریگاد قزاق ایرانی را عهده دار بودند. این افسران اسما همه از روس های سفید بودند ولی برخی از آنها خودرا به بلشویک ها فروخته بودند و هنگامی که این بریگاد مامور شد با قوای روس سرخ که استانهای شمالی را گرفته بودند به عملیات خصمانه مبادرت نمایند، افسران بلشویک آشکارا به ایران خیانت کردند. روحه ناسیونالیزم پدرم را بطور قطع معتقد ساخت که ایران را باید از شر تمام افسران روسی بریگاد خلاصی داد. در ماه مرداد ۱۲۹۸ پدرم ندای وجدان خود را پذیرفته و وسیله اخراج افسران روس بریگاد قزاق را فراهم ساخت و خود فرماندهی آنرا به عهده گرفت و دولت ایران بلا فاصله اقدام پدرم را تایید و تصویب نمود. پدرم عقیده خود را پنهان نداشت که باید نفوذ خارجی را در ایران به حداقل رسانید. از آن روز به بعد پدرم مراحل کسب اقتدار را به سرعت طی کرد و صاحب قدرت کامل شد. برای حصول این منظور با یک جریده نگار فعال به نام سیدضیاءالدین طباطبایی اتحاد کرد، این شخص که فرزند یکی از روحانیون بود با کمال شهامت درباره ی اوضاع وخیم دولت و سایر امور کشوری مقالات مختلفی انتشار می داد و افکاری انقلابی داشت و می توانست در همان هنگام که پدرم بوسیله نیروی نظامی پایتخت ایران را تحت فشار قرار می داد او نیز اولیای امور را تحت نفوذ سیاسی خود قرار دهد. پدرم از شهر قزوین که یکی از شهرهای شمال غربی ایران است نیروی خود را به طرف تهران حرکت داد و در ماه اسفند ۱۲۹۹ ضمن یک کودتای بدون خون ریزی حکومت ضعیف و متزلزل ایران را برانداخت.»
منبع: خبرآنلاین
منبع: علی جون
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب سایت علی جون