از رویای تمرکز تا جهنم اعتیاد حقیقتی که فضای مجازی پنهان می کند
به گزارش علی جون، یک روان شناس بالینی ضمن اشاره به اثرات مستقیم مصرف مواد مخدر بر سیستم عصبی، اظهار داشت: حتی مصرف یک مرتبه مواد هم می تواند صدمه های جبران ناپذیری بر بدن وارد کند.
اعتیاد، یکی از بزرگ ترین معضلات اجتماعی و بهداشتی عصر حاضر است که نه فقط جان میلیونها نفر را تهدید می کند، بلکه آینده نسل جوان را هم به خطر می اندازد. با وجود اخطار های علمی و مستندات مختلف در معتبرترین پایگاه های پژوهشی جهان، هنوز برخی جوانان تصور می کنند مصرف محدود یا تفننی مواد مخدر بی ضرر است. این در شرایطی است که پژوهشها نشان داده است حتی یکبار مصرف برخی مواد پرخطر مانند هروئین می تواند وابستگی شدید ایجاد نماید و موادی مانند شیشه یا گل هم آثار جبران ناپذیری بر سیستم عصبی و روان فرد برجای می گذارند.
امروزه با گسترش تبلیغات گمراه کننده در فضای مجازی و حتی در اطراف مدارس و دانشگاه ها، خیلی از نوجوانان و دانشجویان در معرض این باور غلط قرار گرفته اند که مواد مخدر می تواند تمرکز، انرژی یا حافظه را تقویت کند؛ در حالیکه هیچ شواهد علمی این ادعا را تأیید نمی نماید. حقیقت آن است که اعتیاد نه راهی برای افزایش توانایی ذهنی، بلکه مسیری خطرناک به سمت افسردگی، فروپاشی روانی و نابودی سلامت جسم و روح است.
در همین جهت با سید سلمان علوی دکترای روانشناسی بالینی مرکز تحقیقات روان پزشکی و روان شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران و پژوهشگر حوزه اعتیاد گفتگویی داشته ایم.
مواد مخدر چه تاثیری روی سیستم عصبی افراد می گذارد؟ علوی: به هر نوع ماده که به صورت مستقیم روی سیستم عصبی اثر می گذارد، اعتیاد میگویند؛ این مورد از نظر علمی بار ها اثبات شده و مقالات مختلف در پایگاه های معتبر علمی هم آنرا تأیید می کنند. تصور غلطی که برخی جوانان دارند بر اساس این که مصرف محدود مواد مخدر صدمه ای ندارد، کاملا اشتباه است.
برخی مواد مانند هروئین به علت خلوص بالا، حتی با یکبار مصرف می توانند وابستگی شدید ایجاد کنند، در حالیکه موادی مانند گل یا تریاک امکان دارد بعد از چند بار مصرف سبب اعتیاد شوند؛ اما در هر صورت آثار منفی بر سیستم عصبی و روان فرد برجای می گذارند.
برخی تصور می کنند، چون در کشور هایی مانند کانادا یا آمریکا مصرف گل آزاد شده، پس این ماده اعتیادآور نیست، اما آزمایش ها و مقالات علمی نشان داده است گل هم اثرات اعتیادآور و روانشناختی خطرناکی دارد. یکی از پیامد های رایج مصرف آن، بروز افسردگی های شدید بعد از کنار گذاشتن مصرف است.
آیا مصرف مواد مخدر به تمرکز فرد کمک می کند؟ علوی: گاهی تبلیغ می شود که مصرف برخی دارو ها یا مواد می تواند قدرت شناختی و تمرکز را افزایش دهد. درست است که موادی مانند کافئین موجود در قهوه می توانند بطور موقت سطح هوشیاری را بالا ببرند، اما مصرف خودسرانه دارو هایی مثل ریتالین یا ترامادول برای بیدار ماندن شب امتحان یا افزایش حافظه، خطرات جدی بهمراه دارد.
ریتالین دارویی است که تنها باید تحت نظر روانپزشک و برای بیماران خاص مانند کودکان دچار اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) تجویز شود. استفاده خودسرانه از آن یا دارو های مشابه، نه فقط سبب مشکلات جسمی می شود بلکه عوارض روانشناختی جدی هم بوجود می آورد.
دانشجویان و دانش آموزان باید توجه داشته باشند که خواب و استراحت کافی قبل از امتحان، نقش کلیدی در تقویت حافظه و یادآوری مطالب دارد. مصرف دارو ها و مواد محرک برای بیدار ماندن، شاید در کوتاه مدت کمک کننده به نظر برسد، اما در طولانی مدت صدمه های جدی به سلامت روان و سیستم عصبی وارد می نماید.
آیا مصرف مواد مخدر سیستم عصبی مغز را تخریب می کند؟ علوی: مصرف مواد مخدر همچون گل، شیشه، هروئین و تریاک، اثرات مخرب و جبران ناپذیری بر سیستم عصبی مرکزی و سلامت روان و جسم افراد بر جای می گذارد. هیچ عقل سلیمی تأیید نمی کند که فرد برای تجربه لحظه ای حال خوش، خویش را در معرض عوارض روانشناختی و جسمی طولانی مدت اعتیاد قرار دهد. خیلی از جوانان بخصوص در محیط های مجازی یا حتی اطراف مدارس و دانشگاه ها با تبلیغ مصرف مواد روبه رو می شوند، در حالیکه باید بدانند این انتخاب می تواند پیامد هایی خطرناک و پایدار بر سلامت آنها برجای بگذارد.
عوارض مصرف شیشه و هروئین چیست؟ علوی: موادی مانند شیشه و هروئین با درجه خلوص بالا، به شکل مستقیم بر مغز و سیستم عصبی اثر گذاشته و به سرعت وابستگی ایجاد می کنند. این مواد می توانند عملکرد اندام ها را مختل کرده و حتی سبب صدمه های جدی مانند پوکی مغز یا نارسایی ارگان های حیاتی شوند.
در حالیکه تریاک هم عوارض خطرناک خویش را دارد، اما اثرات آن به طور معمول در طولانی مدت بروز می کند؛ در مقابل، شیشه و هروئین تقریبا فورا سیستم عصبی را تخریب کرده و اثرات منفی آنها برای مدت ها در بدن باقی می ماند.
پیامد های روانشناختی مواد مخدر چیست؟ علوی: برخی عوارض روانشناختی ناشی از اعتیاد امکان دارد تا انتهای عمر همراه فرد بماند. فرایند درمان و ترک اعتیاد هم بسیار طولانی و پیچیده است و نیاز به مداخلات روان پزشکی و روانشناسی دارد.
حتی کافئین موجود در چای، قهوه یا شکلات تلخ هم بر سیستم عصبی مرکزی اثرگذار می باشد و مصرف طبیعی برخی مواد مانند زعفران می تواند بر خواب یا خلق وخو تاثیر بگذارد، اما عوارض آنها در مقایسه با مواد مخدر بسیار ناچیز است. بدین جهت سفارش می شود برای افزایش انرژی یا بیدار ماندن در زمان هایی مانند شب امتحان، از روش های سالم و طبیعی استفاده گردد و بسمت مواد اعتیادآور نرفت.
مصرف هرگونه مواد مخدر و روان گردان، چه برای تجربه لحظه ای لذت و چه برای رفع خستگی، اقدامی پرخطر است که می تواند به نابودی سلامت جسم و روان منجر شود. انتخاب آگاهانه و پرهیز از مصرف مواد، بهترین تصمیمی است که عقل سلیم پیش روی هر فرد قرار می دهد.
آیا مواد مخدر تقویت کننده حافظه است؟ علوی: هیچ مقاله یا شواهد علمی معتبر وجود ندارد که نشان دهد مصرف موادی مانند گل، شیشه، تریاک یا ترامادول می تواند سبب تقویت حافظه یا بهبود عملکرد شناختی شود، باآنکه برخی مصرف کنندگان امکان دارد به صورت تجربی ادعا کنند که استفاده از مواد روان گردان تاثیر موقتی بر حافظه کوتاه مدت یا تمرکز آنها گذاشته است، اما این آثار نه پایدار هستند و نه علمی.
تمام شواهد علمی موجود نشان داده است که این مواد نه فقط هیچ نوع تقویتی برای مغز ندارند، بلکه عوارض جدی و بلندمدتی بر سیستم عصبی، روان و سلامت جسم برجای می گذارند.
باور های غلط جوانان در مورد مصرف مواد مخدر چیست؟ علوی: همینطور تبلیغات پنهان و سودجویانه در فضای مجازی و میان نوجوانان و جوانان، قسمتی از رواج این باور های غلط ناشی از منافع اقتصادی برخی افراد است که برای جلب مشتری، مصرف مواد را بعنوان ابزاری برای افزایش انرژی یا تقویت حافظه معرفی می کنند. در حالیکه در واقعیت، این ادعا ها پایه علمی ندارند و تنها سلامت جوانان را به خطر می اندازند.
راهکار برای کاهش مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان و جوانان چیست؟ علوی: باآنکه قوه قضائیه، نیروی انتظامی و نهادهای اجرایی نقش برجسته ی در رویارویی با مواد مخدر دارند، اما مهم ترین و اثرگذارترین راهکار برای کاهش اعتیاد، آگاهی بخشی و فرهنگ سازی است. این آگاهی بخشی باید از خانواده آغاز شود؛ پدر و مادر آگاه می توانند نقش کلیدی در پیش گیری از اعتیاد فرزندان ایفا کنند. سپس آموزش و پرورش، دانشگاه ها، رسانه ها، خبرگزاری ها، مطبوعات، صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در راه فرهنگ سازی گسترده فعالیت کنند.
هیچگاه نمی توان انتظار داشت که مصرف مواد در یک جامعه به صفر برسد، اما اگر آگاهی بخشی درست و هدفمند صورت گیرد، می توان درصد بالایی از افراد، بخصوص نوجوانان و جوانان، را از خطر گرفتار شدن در دام اعتیاد نجات داد؛ آگاهی، کلید اصلی رویارویی با اعتیاد است و تنها با تقویت آموزش و فرهنگ سازی می توان آمار نگران کننده مصرف مواد مخدر را در کشور کم کرد.
منبع: مهر
منبع: alijoon.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب سایت علی جون