مروری بر یك چالش؛
رشد جمعیت سالمند گریزناپذیر است
رشد جمعیت سالمندی در کشورمان امری اجتناب ناپذیر است که اگر از امروز مسئولان برای زیرساخت های لازم این پیش آمد فکری نکنند، سالهای آتی با بحران های جدی رو به رو خواهیم بود.
گروه جامعه: یکی از دعاهای قدیمی ترها برای کسی که دوستش داشتند این بود که الهی پیر شوی حالا اگر خوش اقبال باشیم روزهایی را می بینیم که اگر در ایام جوانی و میان سالی برایش برنامه ریخته باشیم با خانواده و در آرامش سپری می شود و اگر در روزهای خوش جوانی و روزهای پر تلاطم میان سالی به فکرش نباشیم، ممکنست پر از چالش و فراز و نشیب باشد.
در همین روزهای کرونا به وضوح می شد تفاوت تأثیر کرونا بر سالمندان را باتوجه به شاخصه های اقتصادی، سلامتی جسمی و روانی و همبستگی خانوادگی آنها مشاهده کرد. سالمندانی که با یک سلامت مطلوب به این دوره پا نهاده بودند کمتر گرفتار عوارض کرونا شدند. آنها که از بیمه و بازنشستگی بهره داشتند سختی های ایام کرونا را کمتر حس کردند و بالاخره آنها که خانواده ای صمیمی در دور خود داشتند حتی شده به مدد فضای مجازی تنهایی را کمتر تجربه کردند.
امسال شعار روز جهانی سالمند «بهره مندی عادلانه همه سنین از فناوری دیجیتال» است. شاید این هم از عواقب دوران کرونا است. این روزگار سلطه کاملی از این فنآوری را به رخ کشید. سال گذشته نیز در روز جهانی سالمند یکی از دغدغه هایی که مسئولان به آن اشاره کردند عدم دسترسی شمار زیادی از سالمندان به خدمات دیجیتالی و اینترنتی و عدم آشنایی آنها در به کار گیری فناوری نوین خصوصاً در ارتباطات بود.
به هر حال امروزه در عصری زندگی می نماییم که به آن عصر دیجیتال می گویند؛ فناوری های دیجیتال به دو دسته فناوری های نگه دارنده و فناوری های تحول آفرین تقسیم شده است که در بخش اول نبودشان می تواند زندگی روزمره امروز را مختل کند مثل اینترنت. فناوری های دیجیتال تحول آفرین مثل هوش مصنوعی حضورشان یک مزیت است. هوش مصنوعی در دنیای امروز سالیانی است که مطرح شده و برای کمک رسانی و اقدامات بهبودی برای انسان ها طرح ریزی می شود. در غرب فیلم های زیادی تولید شده که چگونه این هوش مصنوعی می تواند در زندگی انسان های تنها، خصوصاً سالمند تنها نقش آفرینی کند اما شاید برای کشور ما و با توجه به فرهنگ ریشه دار در این کشور که هیچ چیز جای خانواده را در حل بحران ها نمی گیرد، شعار امسال روز جهانی سالمند کارایی چندانی نداشته باشد جز آن بخش اولش که لزوم داشتن برنامه مدونی برای آموزش سالمندان و دسترسی آنها به اینترنت و امکان تعامل در فضای مجازی است که در مواقع بحران مثل کرونا این قشر از جامعه نیز بتوانند با آرامش بیشتری از بحران عبور کنند و تعاملات آنها به سمت صفر نرود.
در حال حاضر در کشورمان سالمندان بیش از ۱۰ درصد جمعیت کشور را می سازند و پیش بینی ها حاکی از این است که طی ۲۰ سال آینده جمعیت سالمندی به ۲۰ درصد جمعیت کشور برسد و روزی برسد که یک سوم جمعیت کشور را سالمندان تشکیل بدهند
اما اگر بازگردیم به جمعیت سالمندان ایران هم اکنون در کشورمان قریب به هشت و نیم میلیون سالمند بالای ۶۰ سال داریم که بیش از ۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهد و این در حالیست که حدود ۴۰ سال پیش این جمعیت، ۵ درصد جمعیت کشور را شامل می شد و پیش بینی ها حاکی از این است که طی ۲۰ سال آینده جمعیت سالمندی به ۲۰ درصد جمعیت کشور برسد و روزی برسد که یک سوم جمعیت کشور را سالمندان تشکیل بدهند.
از عوامل رشد سالمندی در کشور از یک سو کاهش نرخ باروری در کشور است. از طرف دیگر شاخص امید زندگی که به افزایش متوسط سن رسیده است و همین طور رشد علم پزشکی در کاهش و کنترل بیماریها سبب شده است که طول عمر افراد افزایش پیدا کند.
در همین چند خطی که در بالا آمد شاید راهکار هایی برای عبور از بحران سونامی سالمند شدن جمعیت کشور نهفته باشد: تشویق خانواده ها برای فرزندآوری و توجه به ملزومات این مهم برای خانواده ها تا جمعیت کشور جوان بماند و از طرف دیگر داشتن یک برنامه جامع برای سالمندانی که درصد قابل توجهی از جمعیت امروز و فردای کشور را می سازند.
در این میان نگاه به آمارها در بین قشر میانسال که سالمندان فردا هستند نیز نکاتی را گوشزد می کند. شمار افرادی که تجرد قطعی دارند نگران کننده است. اینها سالمندان فردا هستند که نیاز به مراقبت های بیشتری خواهند داشت. این مساله از نظر فرهنگی نیز زیانبار خواهد بود. از سوی دیگر در کشور ما با کمبود مراکز نگهداری سالمندان رو به رو هستیم که شاید فردا روزها این کمبود خودرا نشان بدهد. اینها همه در حالی است که سالمندان امروز به نسبت سالمندان ۴۰ سال پیش و ۲۰ سال قبل از نظر موقعیت اجتماعی، سطح سواد، نیاز به خدمات رفاهی و تفریحی تفاوت های فاحشی دارند که این مسائل بحران جدی برای این نسل در دوره سالمندی ایجاد می کند. باید توجه داشت که خود سالمندی در درون خود بحران های فردی بسیاری را به همراه دارد. همچون بازنشستگی، افت سطح سلامت جسمی و توانایی های شناختی و همین طور درگیری بیشتر با چالش های روانی همچون افسردگی. اگر از امروز برای این جمعیت و چالش هایش فکری نشود شاید بحران های جدی تری برای جامعه رقم بخورد.
در حال حاضر برنامه ریزی ها برای این قشر از جامعه توسط شورای ملی سالمندان صورت می گیرد. از سال ۸۳ بخشنامه اجرائی آن به تصویب هیأت دولت رسید. اما مثل همیشه سال ها طول کشید تا کارها به سرانجام برسد و سال ۹۹ بود که سند ملی سالمندان ابلاغ گردید.
حسام الدین علامه رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان می گوید: باتوجه به آنچه در یک سال گذشته پس از ابلاغ سند، صورت گرفته است، (که تفاوت چندانی با روند طی شده از سال ۱۳۷۹ تا حالا نداشته است و نشانه ناکارآمدی و عدم اتقان قوانین، ساختارها، زیرساخت ها و منابع مالی و انسانی لازم برای بسترسازی و مواجهه با سونامی سالمندی و نیازهای سالمندان مظلوم کشور ما است، ) اعلام می دارم که احتیاج به یک اراده حاکمیتی قوای سه گانه و وفاق بین بخشی برای بازآرایی و تحول در همه عرصه های تقنینی، اجرائی و نظارتی در زمینه سالمندی وجود دارد و لازم است بمنظور ساماندهی و ارتقا وضعیت سالمندان در زمینه های رفاهی، حمایتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، توانمندسازی و سلامت ایشان و نیز ارائه خدمات فراگیر، مناسب سازی شده، در دسترس و مورد نیاز ایشان، نسبت به بازآرایی و تقویت نظام سیاستگذاری، راهبری، برنامه ریزی، اجرائی و نظارت بر امور سالمندی کشور اقدام گردد.
همچنین وحید قبادی دانا رییس سازمان بهزیستی کشور در پیام خود به مناسبت روز سالمند تاکید کرده است که: در امتداد تحقق ماده ۸۰ برنامه توسعه ششم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران سازمان بهزیستی کشور مکلف به ساماندهی و توانبخشی سالمندان می باشد و در این راستا خدمات مؤثری در حیطه سلامت و رفاه ارائه نموده است. لیکن پرداختن به امور سالمندان بطور مجزا توسط هر یک از نهادهای مرتبط و به تنهایی امکان پذیر نبوده و لازم است در قالب برنامه هایی مبتنی بر وحدت منابع و انسجام ملی میسر گردد. بایستی توجه برنامه ریزان، سیاستگذاران، مجریان سازمان های غیردولتی و عموم مردم به این مساله معطوف شود تا با مشارکت همه گروه ها بر مشکلات غلبه نماییم و هرگونه راهکار را در امتداد تلفیق عزیزان سالمند در جامعه و تامین رفاه و آرامش آنان متمرکز نمائیم و بر حل مشکلات و موانع موجود فائق آئیم.
آنچه بنظر می رسد این است که خصوصاً در دو سال اخیر تمرکز بر مشکلات جاری کشور از جمله مسئله کرونا و گرانی شاید دولت ها را از پرداختن به مسائل زیربنایی تر همچون توجه به چالش های آتی کشور در زمینه جمعیت دور کرده است. آنچه در آینده پیش روی ماست حتمی است و رشد جمعیت سالمندی گریز ناپذیر است. شاید آنچه قابل کنترل باشد رسیدن به شرایطی است که با وجود افزایش سن جمعیت همچنان نشاط در جامعه حاکم باشد. توجه به نیازهای زیستی، جسمی، معنوی، روانی، اجتماعی، خانوادگی سالمندان از همین امروز باید در دستور کار مسئولان قرار بگیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب سایت علی جون